Türkiye'nin güney batısında yer alan Akdeniz kıyısında yer alan Antalya tarih süresince Küçük Asya'nun denize açılan kapılarından biri olmuştur . Antalya Kaleiçi'nde Attleis Antik Şehiri kuruluşundan öncesinde Yat Limanında Korykos ismi ile malum bir deniz hırsızı limanı yer aldığı antik kaynaklardan bilinmektedir . " Taş Kovuğu " mananında gelen Korykos , falezlerin hem bir natürel yapısı hem bir de iltica limanı oluşu durumundan önem taşımaktadır . Liman ve gerisinde gelişen Antik Attaleia şehiri milattan öncesinde iki yy . 'dan bu yana akıcı iskan görmüş ve günümüze civarı yaşayabilmiştir .
Attalos Yurdu manasına gelen Antalya , II . Attalos aracılığıyla kurulmuştur . Bergama Krallığı'nın bitmesiyle ( M . Ö . bir . 33 ) bir zaman müstakil olan il , daha hemen ardından korsanların eline geçmiş . M . Ö . 77'de Komutan Servilius Isauricus aracılığıyla Roma topraklarına dahil olmuştur . M . Ö . 67 de Pompeius'un donanmasına üst olmuştur . M . S . 130'da Hadrianus'un Attaleia'yı ziyaret etmesi şehrin gelişimini sağlamıştır . Bizans egemenliği esnasında piskoposluk merkezi meydana gelen ismi görülen Attaleia , Türklerin eline geçtikten hemen ardından kocaman bir gelişim göstermiştir . Çağdaş il antik yerleşmenin üst kısmına kurulduğundan , Antalya'da antik dönem kalıntılarına pek nadir rastlanmaktadır . Görülebilen kalıntıların ilki , eskiyen liman olarak nitelenen liman mendireğinin bir kısmı ve limanı çevreleyen surlar . Surların park dışındaki bölümünde restorasyonu inşa edilmiş olan Hadrian Kapısı Antalya'nın en güzel antik eserlerinden biridir .
Attaleia'da , tüm antik illerdeki benzeri tapınak , agora , tiyatro benzeri yapılar meydana geldiği biliniyorsa da bu sabah bunların yerini saptamak imkansızdır .
Kaleiçi'nin kocaman bir kısmı yıkılmış ve yok olmuş at nalı halinde samimi ve dıştan surlarla çevrilidir . Surlar , Helenistik , Bizans , Roma , Selçuki ve Osmanlı devirleri partner eseridir . Surların 80 burcu vardır . Surların içinde kremit çatılı 3000 civarı ev yer almaktadır . Hanelerin tipik yapıları Antalya'nın yalnızca yapı tarihi ile ilgili düşünce vermekle kalmaz , aynı zamanda bölgedeki hayat tarzını , anane ve göreneklerini en güzel şekilde yansıtır .
1972 senesinde Antalya iç limanı ve Kaleiçi mahallesi , orijinal dokusu nedeni ile " Gayrimenkul Eskiyen Eserle ve abideler Yüksek Heyeti " aracılığıyla " SİT bölgesi " olarak savunma altına alınmıştır . Turizm Bakanlığı'na " Antalya Kaleiçi Kompleksi " onarım çalışmasından ötürü , 28 Nisan 19842de Fijet ( Beynelmilel Turizm Yazarları Birliği ) aracılığıyla Değerli Elma Turizm Oskarı hediyeyi verilmiştir . Son Zamanlarda Kaleiçi otelleri , pansiyonları , restoranları ve barlarıyla eğlence merkezi haline gelmiştir .
Antalya Antik Şehri , at nalı şeklindeki iki kalın cidar aracılığıyla korunmaktadır . Bu uğur şeklindeki duvarlardan biri deniz kıyısı koyundadır ve ötekisi de siyah tarafında yer almaktadır . Bu duvarlara ayrıyeten çeşitli yerleşim birimlerini birbirinden ayıran duvarlarda vardır ve dış duvarlarda tahmini elli adımda bir kule yer almaktadır . Bu duvarların yapılışı tarihi antik dönemlere civarı gitmektedir . Romalılar bu Helenistik duvarların temelini atmışlar ve Selçuklularda genişletmiş ve onarmıştır .
Duvarlar Yapılırken üstlerinde antik yazıtlar yer alan pekçok taş blok kullanılmış ve şunlar 19 . seneye civarı çok iyi korunabilmiştir . Bu Sabah il içinde duvarların fakat Hıdırlık Kulesi , Hadriyan kapısı ve Saat Kulesi benzeri kalıntılarına rastlanabilmektedir . Deniz aracılığıyla kaplanan antik il ve duvarlar son zamanlarda Kaleiçi diye adlandırılmaktadır . Caddeler ve binalar halen Antalya'nın tarihini yansıtan pekçok işaretlerle doludur .
Sur içinde yer alan dar sokaklar limandan yukarıya cidar süresince uzanırlar . Yivli Minare , Keyhüsrev medresesi , Karatay Medresesi , İskele Camii , Tekeli Mahmut Ağırbaşlı Camii uğur içinde yer alan mühim tarihi eserlersen yalnızca bazılarıdır . Yat Limanı eskiyen şehrin gün ve akşam süresince sergilendiği soluk stoper görüntü beynelmilel ressam , ozan ve yazarların kaynağı olmuştur .
Antalya Kaleiçi , batıda deniz , kuzeyindeki ve doğuda anne caddelere koşut uzanan ve son zamanlarda bir kısmı ayakta meydana gelen surlarla sınırlandırılmıştır . Bu bariz hudut eşikleriyle Kaleiçi , il merkezindeki katlı yapılaşmadan korunabilmiş , ananesel doku , günümüze civarı orijinal yaşayabilmiştir .
Kaleiçi'nin yerleşme dokusu , Cami Yol ve Hıdırlık yol süresince uzanan orta uğur duvarı ayrımıyla iki çeşitli şekilde oluşmuştur . Cumhuriyet Altını Caddesi ile bu sokaklar arasındaki alan , topografyaya ve uğur duvarlarına uyumlu olarak organik gelişmiştir . Sokakalar aralarında olan adalar itinalı şekilde değildir . Adaların büyüklüğü ve uzunluğu değişkendir . Orta uğur ve duvarıyla Karaalioğlu parkına civarı uzanan ve dış surların Hıdırlık kulesi ile sonlandığı alan ise gril dokuludur . Yapı adaları çoğunlukla düzgün mustatil formludur . Her iki dokuda evler bir cepheleri ile sokağa otururken bir cepheleriyle de bahçeye açılır . Sokağa uyumlu olarak inşa edilmiş olan taban kat tasarıları itinalı değildir . Birinci katta çıkmalar inşa edilerek tasarıları tertip edir . Çıkmalar hem bir yapının tasarıları tertip edir . Çıkmalar hem bir yapının tasarı şemasını zenginleştirir , hem bir de farklı çıkış biçimleri , sokaklar ve minik meydanları biçimlendirir .
Kaleiçi'nin sokakları dardır . Çoğunlukla limandan yukarılara gerçek , dış surlar istikametinde uzanırlar . Evler sahiplerinin uyumlu fiyat güçleri ve kullanılış emellerine göre çeşitlilik gösterebilmektedir . Fakat partner nitelikleri çoktur . Çoğunlukla yığma taştan ve ağaç irtibatlı olarak yapılmışlardır . Hepsinin bir yol cephesi ve bir de yol görmeyen bahçesi bulunur . Sokağa bakanımız yüzde , önce katta pek nadir pencere vardır . Üst katta ise " Cumba " olarak bilinen ve hem bir ev , hem bir de yol mimarisine uyumlu olarak inşa edilmiş çıkmalar vardır . Bu çıkmalar ağaç süslemelerle bezenmiştir . Hanelerin merkezini , taban katta , bahçeye açılan ve taş zeminli " Taşlık " lar oluşturur . Bu taşlıklarda ağaçtan dinlenme kanepeleri vardır . Buralardan taban kattaki odalara geçilebildiği benzeri , üst kata da bir merdivenle ulaşılır . Taban kat evin fazladan hizmet kısmıdır . Depo , mutfak benzeri misyonu meydana gelen odalar buradadır . Üst kat ise hayat içindir . Üst katın odalarının pencereleri daha kocaman olduğundan ötürü daha aydınlıktır . Çoğunlukla bu odalarda üst üstüne iki sıra pencere vardır . Üst pencereler camsız olup ağaç kafeslerden oluşmakta , aşağı pencereler açılıp kapanabilir türdendir . Cumbaların üst pencerelerinde minik boyutta ve çoğunlukla rengarenk camlar bulunur . Kaleiçi'nde pekçok ev aslına uyumlu restore edilmiştir . Kaleiçi son zamanlarda , eğlence yerlerinin , pansiyonların , lokantaların , hediyelik eşya satan dükkânların ve antika halı satan mağazaların yer aldığı bir turizm merkezi olmuştur . Bununla Birlikte Kaleiçi'nde yer alan tarihi camiler arasından en ünlüsü , Antalya'nın da sembolü olarak görülen Yivli Minare Camii'dir .
Kaleiçinde iki ya da üç katlı meydana gelen hanelerin bazılarında ara kat mevcuttur . Aşağı katlar üst sert da taşıyan taşlık ve avlunun yerleştiği servis mekanlarıdır . gündelik hayatın geçtiği bu katta kuyu , ocakta , ahır ve depo benzeri kullanılan bölümler bulunur . Bu mekanları çeviren yüksek duvarlar , evin mahremiyetini de imkanı sağlar . Taşlığı birinci kata bağlayan iç merdivenler ara kata geçiş imkanı da verir . anne katlar depo olarak kullanıldığı benzeri kışlık oda olarak da kullanılabilirler . Üst katta odalar birbirine sofa ile bağlanarak sofaya açılmaktadır . Sofaya açılan herkes gündelik hayatın aynı ritimde devam edebileceği şekilde biçimlenmiştir .
Hadrian ( Hadrianus ) Kapısı Antalya'daki tarihi yapılardan en güzel korunmuşlarından birisidir . Bir Roma yapıtı meydana gelen yapı , İ . S . 130 senesinde Roma İmparatoru Hadrian yerine yapılmıştır . Her Geçen Gün il surları kapının dış bölümünü kapatmış ve kapı uzunca seneler kullanılmamıştır . Yapıtın günümüze dair yıkılmadan gelebilmesinin bir sebebi de budur . Uğur kalıntılarının yıkılmasıyla ortaya çıkarılmıştır . Pamfilya'nın en güzel kapısı olarak onay edilmektedir . Üst bölümünün kıble halinde üç açıklık vardır .
Sütunları Haricinde tamamıyla beyaz mermerden yapılmıştır . Oyma ve kabartma süslemeleri çok güzeldir . Kapının orjinali iki katlıdır . Kapının iki tarafında , kapıyla aynı zamanda yapılmadığı malum iki kule vardır . Bunlardan güneydeki Julia Sanc Kulesi olarak bilinir ve Hadrian devri eseridir . Süslemesiz blok taşlardan yapılmıştır . Kuzeydekinin ise aşağı kısımları antik çağa ilişkin olup üst kısmı Selçuki'lar zamanından kalmıştır . Son Zamanlarda Kaleiçi ve Yat Limanı otelleri , pansiyonları , restoranları , barları ve tekne turlarıyla eğlence merkezi halini almıştır .
Antalya limanı bir zamanlar Türkiye'nin güney kıyısında Mersin'den hemen ardından gemilerin yanaşabileceği iki. limandı . Bu gün ise bu limandan yalnızca yatlar yararlanmaktadır . Şehrin batısında inşa edilmiş olan Sanayi Limanı'nın çalışmaya başlamasıyla eskiyen limanın ismi " Yat Limanı " olarak değişmiştir .
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder