Syria Kralı III Antiochos, Pergamum ittifakı aracılığıyla Magnesia'da bozguna uğratılmasından ardından Apamea Barışı'nı imzaladıysa da kısıtlar konusundaki ihtilaf sona ermedi. Pergamum ve onun kuvvetli filosu amaçlı Pamphylia yalnızca bir sürü mühim değil, hem de Side'yi elde etmeye çalışırken uğradığı başarısızlıktan ardından donanmasının sığınması amaçlı aciliyetli bir ihtiyaçtı. Bu nedenden (M.Ö. 159 belediye 138 seneleri içinde karar devam eden ) Pergamum Kralı II. Attalos donanmaya ilişkin bir üs kurma için bizzat ismini verdiği Attaleia'yı kurdu. Kentin eskiyen bir yerleşimin uzantısı olması ya da eskiden var var olan bir yerleşimin üst kısmına yapılanmış olması muhtemeldir. Antalya'nın 5 kilometre batısında bugünkü Gurma Köyü topraklarında kurulan antika Olbia şehri, madeni parasına yönelik tarihi beşinci asra civarı uzanan antika bir merkezdi. Attaleia'nın kurulmasıyla, Olbia ehemmiyetini kaybetti, varoş düzeyine indi. Olbia sakinlerinin Attaleia'nın halkını meydana getirdiği varsayılır.
Eski çağlarda Attaleia olarak malum il Türkçe çoğu eser de dahil olmak üzere olmak üzere doğulu kaynaklarda Adalya olarak, batı kaynaklarda ise Adalia ve bazen de Satalia olarak ve son zamanlarda ise Antalya olarak geçer.
Elimizde kentin tarihiyle alakalı süreklilik gösteren bir kayıt yoktur. M.Ö. 133'de Pergamum Kralı'nın topraklarını Roma'ya devretmesinden ardından Attaleia bir müddetliğine müstakil kaldıysa da daha ardından Cilicia devletine bağlandı. M.S. 46'da St. Paul'ün Perge üzerinden Attaleia'yı ziyareti kentin tarihinde mühim bir olaydır. Kentin ticaret merkezi olarak bol bolamat düzeyinin en dik noktaya eriştiği çağın M.S. 2. asır meydana geldiği bilinir ve M.S. 130'da İmparator Hadrian'ın ziyareti hatırasına yapılmış var olan yepyeni anıtlarla hepten ölçüt kazanmıştır.
Keşfedildiği günden beri donanmaya ilişkin bir üs meydana gelmesinin yanında ortada Anadolu'daki dik platolara giden yöntemlerin başlama noktasında yer alan Attaleia, Bizans devrinde de yüklü bir ticari liman olmaya aynı ritimde devam etmiştir. M.S. altıncı asırdan ardından Attaleia metropol olarak bu sıfatı yitiren Perge'nin yerini almıştır; bu, kentin dini orta olarak önem taşıdığı amaçlı daha kudretli gelmiş olabileceğini gösterir. Bununla beraber 7. asrın ortalarından bu yana Fellah deniz egemenliğinin dağılması , Akdeniz'de Bizanslılara zor bir darbe vurmuştur ve Attaleia'nın arada tam ellerinden çıkmasına sokak açmıştır.
Antalya, 12O7'de Selçuk Sultanı Gıyaseddin Keyhüsrev aracılığıyla Türk topraklarına katıldıktan ardından kesim yabancı bir kocaman gelişim dönemine şehadet etmiştir ve bu sabah halen bir bölümü görülebilen Selçuk mimarisi eserleriyle bezenmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder